Complexe wonden
“Een skin tear is een traumatische (lap)wond die in de eerste plaats voorkomt aan de extremiteiten van oudere volwassenen als gevolg van wrijving alleen of wrijf- en schuifkrachten die de opperhuid van de lederhuid scheiden (partial thickness wound) of die zowel de opperhuid als de lederheid scheiden van de onderliggende structuren (full thickness wound).”
Bron: WCS; wondenboek 14e druk 2018; leiden; WCS kenniscentrum wondzorg.
Doordat de ouderwordend huid dunner en fragieler wordt kan deze sneller kapot gaan door vallen, stoten, krabben of een ander soort van trauma. Hierdoor laat de bovenste laag van de huid los van de onderste laag. Skin tears komen het meest voor op de extremiteiten (armen, handrug en benen) en het gezicht. Echter, ook op andere plaatsen kunnen skin tears voorkomen.
Doordat de ouderwordend huid dunner en fragieler wordt kan deze sneller kapot gaan door vallen, stoten, krabben of een ander soort van trauma. Hierdoor laat de bovenste laag van de huid los van de onderste laag. Skin tears komen het meest voor op de extremiteiten (armen, handrug en benen) en het gezicht. Echter, ook op andere plaatsen kunnen skin tears voorkomen.
Skin tear zijn in 3 categorien te verdelen:
Categorie 1: Zonder weefselverlies
De wondranden kunnen nog tegen elkaar aan gelegd worden. Hierdoor treedt er geen weefselverlies op. Binnen deze categorie worden twee typen onderscheiden:
1. Het lineair type: Lijkt op een huidscheur, alsof iemand in de huid gesneden heeft. Ontstaat meestal in een huidplooi, rimpel of groef van de huid.
2. Het flap type: Er is sprake van een losliggende epidermale huidflap. Deze kan bij volledig over de wond terug worden gelegd en de hele wond afdekken.
Categorie 2: Gedeeltelijk weefselverlies
De losliggende epidermale huidflap kan niet meer in zijn geheel worden terug gelegd . Een deel van de wond blijft hierdoor zichtbaar en open. Binnen deze categorie worden ook twee typen onderscheiden:
1. Skin tears met gering weefselverlies (<25%)
2. Skin tears met matig tot groot weefselverlies (>25%)
Categorie 3: Volledig weefselverlies
Er is geen huidflap die terug gelegd kan worden. De gehele wond blijft zichtbaar. De huidflap is bijvoorbeeld door het trauma necrotisch geworden of helemaal afgescheurd.
Categorie 1: Zonder weefselverlies
De wondranden kunnen nog tegen elkaar aan gelegd worden. Hierdoor treedt er geen weefselverlies op. Binnen deze categorie worden twee typen onderscheiden:
1. Het lineair type: Lijkt op een huidscheur, alsof iemand in de huid gesneden heeft. Ontstaat meestal in een huidplooi, rimpel of groef van de huid.
2. Het flap type: Er is sprake van een losliggende epidermale huidflap. Deze kan bij volledig over de wond terug worden gelegd en de hele wond afdekken.
Categorie 2: Gedeeltelijk weefselverlies
De losliggende epidermale huidflap kan niet meer in zijn geheel worden terug gelegd . Een deel van de wond blijft hierdoor zichtbaar en open. Binnen deze categorie worden ook twee typen onderscheiden:
1. Skin tears met gering weefselverlies (<25%)
2. Skin tears met matig tot groot weefselverlies (>25%)
Categorie 3: Volledig weefselverlies
Er is geen huidflap die terug gelegd kan worden. De gehele wond blijft zichtbaar. De huidflap is bijvoorbeeld door het trauma necrotisch geworden of helemaal afgescheurd.
De losliggende huidflap dient het liefst binnen 6 uur, maar zeker binnen 24 uur teruggelegd te worden door bijvoorbeeld uw arts of verpleegkundige.
Breng daarna bijvoorbeeld een Kliniderm silicone wound contact layer en laat deze dagen zitten. Hierdoor kan de huidflap zich in de meeste gevallen weer hechten aan de onderliggende huidlaag.
Tips:
• Breng Kliniderm Silicone wound contact layer minimaal 2 cm over de wondranden aan zodat u de losliggende huidflap goed fixeert.
• Dek het niet verklevend wondcontactmateriaal af met een secundair verband zoals een absorberend verband.
• Fixeer met een Klinifix hydrofiel windsel.
Ook kan er gebruik gemaakt worden van een Kliniderm Foam silicone wondverband border. Het voordeel hiervan is dat hiermee gedouched kan worden. wel is hierbij van belang dat er met een pijl op het verband aangegeven wordt hoe de skin tear loopt en in welke richting het verband voorzichtig verwijderd moet worden. Dit voorkomt opnieuw lostrekken van de huidflap.
Preventie:
Probeer het risico op vallen, stoten en andere trauma’s zoveel mogelijk te voorkomen door bijvoorbeeld losse vloerkleden te verwijderen, stevig schoeisel te dragen en scherpe hoeken van meubilair af te schermen. Goede voeding, niet roken en de huid goed hydrateren zorgen er voor dat de huid minder kwetsbaar wordt.
Tips:
• Breng Kliniderm Silicone wound contact layer minimaal 2 cm over de wondranden aan zodat u de losliggende huidflap goed fixeert.
• Dek het niet verklevend wondcontactmateriaal af met een secundair verband zoals een absorberend verband.
• Fixeer met een Klinifix hydrofiel windsel.
Ook kan er gebruik gemaakt worden van een Kliniderm Foam silicone wondverband border. Het voordeel hiervan is dat hiermee gedouched kan worden. wel is hierbij van belang dat er met een pijl op het verband aangegeven wordt hoe de skin tear loopt en in welke richting het verband voorzichtig verwijderd moet worden. Dit voorkomt opnieuw lostrekken van de huidflap.
Preventie:
Probeer het risico op vallen, stoten en andere trauma’s zoveel mogelijk te voorkomen door bijvoorbeeld losse vloerkleden te verwijderen, stevig schoeisel te dragen en scherpe hoeken van meubilair af te schermen. Goede voeding, niet roken en de huid goed hydrateren zorgen er voor dat de huid minder kwetsbaar wordt.